27 September 2010
Tijdens werkzaamheden op het Vredenburg zijn tot nu toe onbekende delen van de westelijke toegangspoort van kasteel Vredenburg gevonden. Het gaat om een fragment van de poort waarvan het noordelijke gedeelte een traptoren of een waterput bezat. Met de vondst kan weer een stukje van de ‘Vredenburg-puzzel’ worden gelegd.
Belangrijke kasteelpoort
In de afgelopen decennia zijn tijdens archeologisch onderzoek meerdere delen gevonden van het zestiende-eeuwse kasteel Vredenburg. De dwangburcht werd op last van keizer Karel V in 1529 gebouwd. Na een succesvolle belegering ten tijde van de Opstand werd het kasteel in de jaren na 1577 grotendeels gesloopt door de Utrechtse bevolking. Tot nu toe waren onder meer de restanten van de vier grote hoektorens, de zuidelijke hoofdpoort en de oostmuur bekend.
Nu dus ook een deel van de westelijke poort, die een belangrijk onderdeel van het kasteel vormde. Via deze poort stond het kasteel namelijk in verbinding met de westelijke oever van de stadsbuitengracht. Zo konden de soldaten op het kasteel worden bevoorraad tijdens een mogelijk belegering vanuit de stad. Ook konden hulptroepen via een houten brug de poort en dus het kasteel bereiken. In geval van nood konden de soldaten via deze weg ook snel het kasteel verlaten. Mits de houten brug nog intact was tenminste, want die werd tijdens de belegering in december 1576 al snel onder vuur genomen door de Utrechters, waardoor de Spaanse soldaten als ratten in de val zaten.
Koelwater?
Het is nog onduidelijk of het noordelijke gedeelte van het fragment hoorde bij een traptoren of dat het om een waterput gaat, die doorliep tot aan de bovenkant van de kasteelmuur. Daar konden soldaten dan water putten om na het vuren de daar opgestelde kanonnen te koelen, zodat ze weer snel herladen konden worden. Een dergelijke waterput is in 2000 ook aangetroffen op het eveneens zestiende-eeuwse bastion Zonnenburg. Als het gevonden fragment echter het onderste deel is van een traptoren, dan werd deze toren nooit afgebouwd omdat de plannen tijdens de bouw van het kasteel gewijzigd werden. Verder archeologisch onderzoek moet uitwijzen hoe dit bouwdeel in het zestiende-eeuwse kasteel geplaatst kan worden.
Bouw Muziekpaleis
Het fragment van het kasteel kwam tevoorschijn tijdens de aanleg van een pompput. Deze maakt deel uit van de tijdelijke spuikoker van de Catharijnesingel. De oude spuikoker wordt samen met de Catharijnebak gesloopt. Door de vondst van het fragment wordt voor de pompput een nieuwe plek gezocht.
Het fragment ligt deels ook op de plek van de expeditiekelder van het inmiddels in aanbouw zijnde Muziekpaleis. Deze kelder is essentieel om het expeditieverkeer af te handelen. De komende weken moet duidelijk worden wat er met dit stukje kasteel gaat gebeuren.
